ZNACZENIE: Sytuacja, w której przypadkowo dokonuje się szczęśliwego odkrycia.
UŻYCIE: Serendyptość, inaczej serendypia, to przede wszystkim sytuacja, gdy szczęśliwego odkrycia dokonało się szukając czegoś innego. O serendypii często mówi się w kontekście naukowym, jednak jest wielu badaczy, którzy mają obiekcje, by przyznawać się do przypadkowych odkryć.
PRZYKŁAD: Serendypność jest stosunkowo częsta w farmacji i chemii, właśnie przez przypadek została odkryta moc penicyliny. Podobnie przypadek sprawił, że viagra stała się lekiem na impotencję – pierwotnie badano ją pod kątem leczenia nadciśnienia.
ETYMOLOGIA: ang. serendipity – znaczenie jak wyżej. Określenie pochodzi od arabskiej nazwy Sri Lanki – Serendip, które zostało użyte przez hrabiego Walpole’a w XVIII w. w liście, po przeczytaniu przez niego bajek zatytułowanych „The Three Princes of Serendip”.
Słowo Dnia 
No, cóż, na głupotywność nie ma lekarstypności! 🙂
Inna sprawa, że na określenie przypadkowego odkrycia nie ma polskiego określenia jednowyrazowego i może trzeba by takowe wymyślić. „Przypadkowość” nie jest w tej sytuacji wystarczająca, ponieważ nie dotyczy tylko odkrycia. Może zatem ODKRYFART ? 🙂
SERENDYPNOŚĆ nie ma sensu, gdyż dla osób obcojęzycznych i tak jest niezrozumiała, a ponadto zawiera polskie znaki diakrytyczne. Znacznie lepsza byłaby po prostu SERENDYPIA, pozbawiona tej ostatniej wady.
Niemniej równie godny rozważenia jest mój neologizm ODKRYFART, który pozwala intuicyjnie wykoncypować jego znaczenie.
PolubieniePolubienie
Zgodzę się z Omaley w sprawie tego, że lepsze jest słowo serendypia (na poparcie wpis z Pradni Jezykowej PWN). Co do odkryfartu/odkryfarta to jest on daleko od metaforycznej angielskiej nazwy i wydaje mi się, że szkoda gubić bajkowe odniesienia do Cejlońskich książąt.
http://poradnia.pwn.pl/lista.php?id=10970 „Nie znam polskiego odpowiednika tego słowa, nie wiem nawet, czy już trzeba je tłumaczyć, skoro jest mało znane i w razie potrzeby można się posłużyć wersją oryginalną. Zanotował ją Władysław Kopaliński w swoim słowniku wyrazów obcych:
serendipity (rzekomy) dar znajdowania cennych a. miłych rzeczy, których się nie szukało; szczęśliwy dar dokonywania przypadkowych odkryć.
— ang. ‚jw.’ od Serendib ‚dawna nazwa Cejlonu (z arab. Sarandib)’; zdolnością taką obdarzani byli bohaterowie bajki pers. Trzej książęta z Serendipu.
Pewną niedogodnością posługiwania się w polszczyźnie nazwą oryginalną jest to, że jako zakończona na -y powinna być nieodmienna (jak party) lub używana tylko w liczbie mnogiej (jak szorty). Proponowana przez Pana serendypia jest wolna od tej wady, ale pozostaje słowem mało rozpowszechnionym. W Korpusie Języka Polskiego PWN serendypii nie ma (serendipity występuje tu tylko raz), w internecie ok. 2000 wskazań, jak zwykle z powtórzeniami, to też niewielka jak na internet liczba.
Gdyby od serendypii chcieć utworzyć przymiotnik, to można by brać za wzór przymiotniki od innych rzeczowników na -pia. Wybór nie jest jednoznaczny, ale np. słowo serendypijny – jak utopia, utopijny – wydaje mi się dość zgrabne.
— Mirosław Bańko, PWN”
PolubieniePolubienie