KONSTELACJA VS KONSOLACJA


POPRAWNIE: Konstelacja to inaczej gwiazdozbiór; to również synonim konfiguracji, układu, stanu rzeczy.

Konsolacja to inaczej stypa, czyli uroczystość organizowana z powodu śmierci kogoś bliskiego lub znanej osoby. Oznacza także pocieszenie.


BŁĘDNIE: Stosowanie wyrazów wymiennie lub na odwrót.


DLACZEGO TAK?: Konstelacja pochodzi od łacińskiego constellatio oznaczającego gwiazdozbiór, natomiast konsolacja wywodzi się z łacińskiego consolatio, czyli ulga, pociecha.

ORTODOKSALNY CZY ORTODOKSYJNY?


POPRAWNIE: Ortodoksalny to przymiotnik określający tę fazę snu, w której nie występują marzenia senne (w przeciwieństwie do snu paradoksalnego).

Ortodoksyjny to z kolei inne nazwanie ściślej wierności doktrynie, dogmatowi, zwłaszcza w ujęciu religijnym. Zachowanie ortodoksyjne charakteryzuje się rygorystycznym przestrzeganiem jakiegoś kodeksu zasad.


BŁĘDNIE: Stosowanie wyrazów wymiennie lub na odwrót.


DLACZEGO TAK?: Oba wyrazy pochodzą od greckiego orthós – prosty, słuszny, prawdziwy.

Sen ortodoksalny – gdy nic się nie śni
Photo by Pixabay on Pexels.com

REZOLUCJA


ZNACZENIE: Inaczej zbiorowa uchwała.


UŻYCIE: Rozulucja to także synonim propozycji (spotkania, zjazdu) lub decyzji władz. Rezolutny to z kolei określenie osoby pewnej siebie, zaradnej i wygadanej.


PRZYKŁAD: Wraz z początkiem nowego roku autorka ma postanowienie, że częściej będzie zamieszczać na blogu słówka, by nikt nie mylił rezolucji z angielskimi noworocznymi resolutions.


ETYMOLOGIA: łac. resolutio – rozwiązanie.

CEZURA VS. CENZURA


POPRAWNIE: Cezura to moment przełomowy w czyimś życiu, w dziejach ludzkości, narodu, w historii kultury etc., wyraźnie wyznaczający koniec jednej epoki i początek kolejnej. Cenzura to z kolei kontrola informacji przekazywanych przez media dokonywana przez specjalne organy państwowe lub kościelne, w celu ochrony norm prawnych, religijnych, moralnych bądź zabezpieczenia danych o charakterze wojskowym lub politycznym.


BŁĘDNIE: Stosowanie określeń wymiennie lub na odwrót.


DLACZEGO TAK?: Cezura pochodzi od łacińskiego caesura – odcięcie, cenzura z kolei od censere – osądzać.

MAGIERA VS. MEGIERA


POPRAWNIE: Magiera to węgierska czapka o okrągłej lub czworokątnej główce, obszyta barankiem, kiedyś popularna w Polsce. Megiera to z kolei określenie kobiety despotycznej, złej, jędzy.


BŁĘDNIE: Stosowanie określeń wymiennie lub na odwrót.


DLACZEGO TAK?: Nazwa czapki pochodzi z języka węgierskiego, w którym Magyar oznacza Węgra. Określenie złej kobiety pochodzi z kolei od imienia jednej z trzech bogiń zemsty – Megiery (gr. Mégaira).

BIELSKO-BIALSKI


ZNACZENIE: Pochodzący z Bielska-Białej.


UŻYCIE: Leżąca na południu Polski Bielsko-Biała sprawia odmianowe trudności w całym kraju. Poprawnie odmienia się ją przez przypadki następująco: Bielsko-Biała, Bielska-Białej, Bielsko-Białą, Bielsku-Białej. Przymiotnik tworzony od nazwy miasta to bielsko-bialski, albo po prostu bielski.


PRZYKŁAD: Skarżysko-Kamienna chce zorganizować z bielsko-bialskim kołem przyrodniczym wspólne warsztaty dla młodzieży.

RESURS VS RESURSA VS RESURSY


POPRAWNIE: Resurs to ustalona teoretycznie lub doświadczalnie miara zdolności użytkowej urządzenia, wyrażona w odpowiednich dla tego urządzenia jednostkach. Przyjmuje się, że w tym okresie zagwarantowane jest bezpieczeństwo i sprawność eksploatacji. Przeważnie resurs określa się w godzinach pracy urządzenia. Dla pojazdów resurs określany jest „przebiegiem”, czyli liczbą przejechanych kilometrów. Natomiast dla statków powietrznych resurs określa się w godzinach bądź latach. Resursa to z kolei dawne określenie klubu towarzyskiego (np. kupców czy obywateli ziemskich), albo lokal takiego klubu. Resursy to natomiast środki zaradcze, zasoby pieniężne.


BŁĘDNIE: Stosowanie wyrazów wymiennie lub na odwrót.


DLACZEGO TAK?: Wyrazy pochodzą od fr. ressources oznaczającego środki, zasoby.

LUDOLFINA VS. LUDOLOGIA


POPRAWNIE: Ludolfina to inaczej liczba niewymierna π (pi), wyrażająca stosunek długości okręgu koła do długości jego średnicy, w przybliżeniu 3,1415926535… Ludolfina to także imię żeńskie pochodzenia germańskiego, imieniny Ludolfina obchodzi 29 marca. Ludologia to z kolei nauka badająca gry, tutaj więcej na ten temat.


BŁĘDNIE: Stosowanie wyrazów wymiennie lub na odwrót.


DLACZEGO TAK?: Nazwa ludolfina pochodzi od imienia holenderskiego matematyka, który ją obliczył do 35 cyfr dziesiętnych: Ludolf van Ceulen (1539-1610). Ludologia pochodzi z kolei z łaciny od słów ludus – zabawa, rozrywka + greckie logos – rozum, słowo. Termin ludologia stworzył w 1999 badacz Gonzalo Frasca, od tytułu słynnej książki “Homo Ludens” Johana Huizingi.

KONSTELACJA VS. KONSOLACJA


POPRAWNIE: Konstelacja to inaczej gwiazdozbiór. Jest również synonimem konfiguracji, układu, stanu rzeczy. Konsolacja to inaczej stypa, czyli uroczysta uczta organizowana z powodu śmierci kogoś bliskiego lub znanej osoby. Oznacza także pocieszenie.


BŁĘDNIE: Stosowanie wyrazów wymiennie lub na odwrót.


DLACZEGO TAK?: Konstelacja pochodzi od łacińskiego constellatio oznaczającego gwiazdozbiór, natomiast konsolacja wywodzi się z łacińskiego consolatio, czyli ulga, pociecha.