POPRAWNIE: Subrepcja to przemilczenie prawdy we wniosku o dyspensę w celu jej otrzymania. Obrepcja to z kolei uzyskanie dyspensy na mocy zmyślonego i fałszywego powodu.
BŁĘDNIE: Stosowanie wyrazów wymiennie lub na odwrót.
DLACZEGO TAK?: Subrepcja pochodzi od łacińskiego subreptio oznaczającego kradzież. Obrepcja wywodzi się również z łaciny, od wyrazu obreptio, czyli oszukanie.
ZNACZENIE: Bierny naśladowca wielkich poprzedników.
UŻYCIE: Epigon to określenie osoby, która jest kontynuatorem przeżywających się, przemijających kierunków sztuki lub nauki. Rodzaj żeński to epigonka
PRZYKŁAD: Jego epigonizm, by nie używać określenia lenistwo, posuwał się do tego stopnia, że kopiował poprzedników nawet przy tworzeniu epigramów i epigrafów.
ETYMOLOGIA: gr. epígonos – później urodzony.
ZNACZENIE: Osoba dbająca o czystość i nieskazitelność języka.
UŻYCIE: Purysta często zwraca uwagę na poprawność językową w sposób przesadny, a nawet pedantyczny. Puryzm to postawa językowa charakteryzująca się rygorystyczną dbałością o poprawność i czystość języka, wynikającą z pobudek emocjonalnych, związanych z poczuciem, że język jest wartością wymagającą troski. Puryści dążą do usunięcia z języka lub niedopuszczenia do niego tych elementów, które uważają za niepoprawne lub szkodliwe.
PRZYKŁAD: Nazywała się językową purystką i dlatego założyła, że czytanie Słowa dnia jest jej zbędne. Nie wiedziała, że mówiąc o sobie w ten sposób popełnia pleonazm.
ETYMOLOGIA: łac. – czysty.
POPRAWNIE: Konsylium to narada lekarzy mająca na celu rozpoznanie choroby i ustalenie sposobu leczenia. Dawniej słowem konsylium określano także każdą naradę w ważnej sprawie. Koncylium to z kolei inaczej sobór.
BŁĘDNIE: Stosowanie wyrazów wymiennie lub na odwrót.
DLACZEGO TAK?: Konsylium pochodzi od łacińskiego consiliarius – doradca, a koncylium od concilium – zgromadzenie.
POPRAWNIE: Recypować to inaczej przejąć lub przyswoić sobie coś. Recypować można na przykład nowe wartości i wzory kultury, ale także prawa do czegoś. Percypować oznacza natomiast świadome postrzeganie czegoś, reagowanie na bodźce zewnętrzne, odbieranie czegoś.
BŁĘDNIE: Stosowanie wyrazów wymiennie lub na odwrót.
DLACZEGO TAK?: Oba wyrazy wywodzą się z łaciny. Recypowanie pochodzi od recipere – odbierać, przyjmować, zaś percypować od percipere – wziąć w posiadanie.
POPRAWNIE: Crowdsourcing to proces, w ramach którego organizacja, np. firma, instytucja publiczna, organizacja non-profit, przeprowadza outsourcing zadań wykonywanych tradycyjnie przez pracowników do niezidentyfikowanej, zwykle bardzo szerokiej grupy ludzi, np. poprzez wyspecjalizowany portal. Często chodzi o pozyskanie nowych pomysłów np. na kampanie marketingowe. Crowdsourcing umożliwia wszystkim użytkownikom Internetu udział w zadaniach, które kiedyś były zarezerwowane dla wąskiej grupy specjalistów. Osoby, których pomysły się spodobają są wynagradzane. Crowdfunding to z kolei forma finansowania różnego rodzaju projektów przez społeczności, które są wokół tych projektów zorganizowane. Przedsięwzięcie jest w takim przypadku finansowane poprzez dużą liczbę drobnych, jednorazowych wpłat dokonywanych przez osoby zainteresowane projektem. Upowszechnienie się Internetu pozwala na rozwój crowdfundingu. Określenie to jest zwykle używane w odniesieniu do zbiórek prowadzonych na stworzonych w tym celu platformach internetowych, rzadziej także przy pomocy serwisów społecznościowych lub blogów. Jedną z form wynagradzania społeczności finansującej projekt jest przyszły udział w zyskach z projektu, bądź udział (współwłasność) w samym projekcie.
BŁĘDNIE: Stosowanie wyrazów wymiennie lub na odwrót.
DLACZEGO TAK?: Oba wyrazy pochodzą od angielskiego crowd – tłum oraz odpowiednio sourcing – czerpanie ze źródeł i funding – finansowanie.
ZNACZENIE: Cześć zoologii skupiająca się na badaniu roztoczy.
UŻYCIE: Akarologia skupia się na badaniu roztoczy, które z kolei są obszernym i zróżnicowanym gatunkowo rzędem drobnych pajęczaków obejmujący osobniki od mikroskopijnych do 3-centymetrowych. Roztocza mogą przenosić choroby lub być szkodnikami magazynowymi. Zamieszkują wszystkie strefy klimatyczne, również obszary polarne. Dostosowały się do różnych środowisk: żyją w glebie, kurzu domowym, w strefie przybrzeżnej środowisk słodkowodnych (tzw. wodopójki), a nawet w gorących źródłach. Uwaga, roztocz nie należy mylić z roztoczami, czyli saprofitami (głównie bakterie i grzyby).
PRZYKŁAD: Zatrudniła ogrodnika, który miał nie tylko doprowadzić do porządku ogród, ale zadeklarował, że jest również dyplomowanym akarologiem i poradzi sobie z roztoczami.
ETYMOLOGIA: gr. akari – roztocze + logos – rozum, słowo.
POPRAWNIE: Ortodoksalny to przymiotnik określający tę fazę snu, w której nie występują marzenia senne (w przeciwieństwie do snu paradoksalnego). Ortodoksyjny to z kolei inne nazwanie ściślej wierności doktrynie, dogmatowi, zwłaszcza w ujęciu religijnym. Zachowanie ortodoksyjne charakteryzuje się rygorystycznym przestrzeganiem jakiegoś kodeksu zasad.
BŁĘDNIE: Stosowanie wyrazów wymiennie lub na odwrót.
DLACZEGO TAK?: Oba wyrazy pochodzą od greckiego orthós – prosty, słuszny, prawdziwy.
ZNACZENIE: Nauka poprawnego mówienia.
UŻYCIE: Ortoepia to nauka ustalająca zasady poprawności językowej. W skład ortoepii wchodzą również ortofonia – ustalająca zasady poprawnej wymowy i poprawnego brzmienia wyrazów oraz ortografia, czyli ogół zasad i przepisów dotyczących poprawnego pisania.
PRZYKŁAD: Mam nadzieję, że na Słowie dnia ciekawostki znajdą także osoby studiujące ortoepię.
ETYMOLOGIA: gr. orthós – prosty, słuszny, prawdziwy.
POPRAWNIE: Autarkia to samowystarczalność gospodarcza państwa. Kraj o ambicjach autarkicznych dąży do zaspokojenia wszelkich potrzeb gospodarki, zarówno konsumpcyjnych jak i produkcyjnych, w ramach własnych możliwości. Autarkia może także określać pogląd stoików i cyników, według którego jednostka jest samowystarczalna w dążeniu do szczęścia. Autarchia z kolei to synonim rządów nieograniczonych, władzy absolutnej. Władza najwyższa należy wówczas wyłącznie do jednej osoby, która zarządza wszystkim zgodnie z własnym uznaniem, nie jest kontrolowana przez żadne instytucje zewnętrzne, dokumenty itp.
BŁĘDNIE: Stosowanie wyrazów wymiennie lub na odwrót.
DLACZEGO TAK?: Oba wyrazy pochodzą od greckiego słowa aútarchos oznaczającego osobę samowładną.
Słowo Dnia 