Tag: ekonomia

CATS

ZNACZENIE: Akronim od nazw krajów: Chiny, Argentyna, Turcja i RPA (South Africa).

UŻYCIE: CATS to cztery wschodzące gospodarki, z którymi do niedawna wiązano duże oczekiwania rozwoju. Prognozy wzrostu są jednak coraz słabsze, na czym cierpi m.in. złotówka – inwestorzy zrażeni wydarzeniami w krajach CATS stopniowo wycofują się także z innych rozwijających się rynków.

PRZYKŁAD: Obiecała sobie, że musical „Cats” obejrzy na scenach wszystkich krajów z grupy CATS.

ETYMOLOGIA: ang. CATS – China, Argentina, Turkey, South Africa.

TEL QUEL

ZNACZENIE: Wym. [tel kel]; klauzula umowy handlowej, odbierająca nabywcy prawo kwestionowania stanu towaru w chwili odbioru, jeśli w chwili nadania jego stan był dobry.

UŻYCIE: Tel Quel to także awangardowe pismo literackie, założone w 1960 w Paryżu przez Philippe’a Sollersa i Jeana-Ederna Halliera. Za główne źródło filozoficzne pismo uważało Nietzschego.

PRZYKŁAD: Zamówiła w Indiach kontener nietypowych mebli, jednak nie zauważyła w kontrakcie klauzuli tel quel. W drodze cały transport zżarły korniki.

ETYMOLOGIA: łac. tel quel – dosł. taki, jaki jest.

WINKULACJA

ZNACZENIE: Uzależnienie wydania towaru od złożenia przez odbiorcę zabezpieczenia, gwarancji.

UŻYCIE: Winkulacja to także traktowanie towaru będącego w drodze jako zabezpieczenie należności banku. Z kolei Akcja winkulowana (akcja zasyndykowana) to akcja objęta umownym ograniczeniem w jej zbyciu, które jednak nie może trwać dłużej niż pięć lat od daty zawarcia umowy. Celem winkulacji jest zagwarantowanie jednolitego głosowania na walnym zgromadzeniu.

PRZYKŁAD: Miał już półki gotowe na towar, dowiedział się jednak, że bank wymaga od niego winkulacji.

ETYMOLOGIA: łac. vinculum – węzeł.

LUDOLOGIA

ZNACZENIE: Nauka badająca gry.

UŻYCIE: Ludologia to dziedzina humanistyki zajmująca się systematycznym badaniem gier z perspektywy ekonomicznej, estetycznej, narratologicznej, kulturoznawczej, socjologicznej i psychologicznej. Ludologia jest szczególnie związana z badaniem gier wideo i gier komputerowych, bo w tej formie u schyłku XX wieku gry osiągnęły wysoki poziom komplikacji i stały się nowym medium, odgrywającym rolę społeczną podobną do telewizji, kina czy literatury.

PRZYKŁAD: Studia ludologiczne prowadzą badacze na całym świecie. Polskich ludologów zrzesza Polskie Towarzystwo Badania Gier

ETYMOLOGIA: łac. ludus – zabawa, rozrywka + gr. logos – rozum, słowo. Termin ludologia stworzył w 1999 badacz Gonzalo Frasca, od tytułu słynnej książki „Homo Ludens” Johana Huizingi.

HENRY

ZNACZENIE: Akronim oznaczający osobę dobrze zarabiającą, ale jeszcze nie bogatą. W wersji spolszczonej można tę grupę nazywać Henrykami (autorska koncepcja Słowa dnia).

UŻYCIE: Określenie HENRY, czyli high earner, not rich yet zostało po raz pierwszy użyte w magazynie Fortune w 2003 roku. Określa osoby, które nie są prezesami banków, czy zarządzającymi funduszami hedgingowymi (o zarobkach liczonych w milionach), lecz profesjonalistów (lekarzy, prawników, ekonomistów), których roczne przychody kształtują się w amerykańskich realiach na poziomie sześciocyfrowych liczb.

PRZYKŁAD: Mając rosnące potrzeby postanowiła, że kandydata na męża musi poszukać wśród HENRYs (Henryków). A później żyć według modelu DINK.

ETYMOLOGIA: ang. HENRY – znaczenie jak wyżej.

MIRIADA

ZNACZENIE: Inaczej liczba 10.000.

UŻYCIE: W liczbie mnogiej miriady oznaczają niezliczoną, ogromną liczbę, mnóstwo czegoś, np. gwiazd.

PRZYKŁAD: Wrócił do szkoły po wakacjach. Najbardziej bał się matematyki, już w wyobraźni widział miriady cyferek, których sensu nie był w stanie pojąć.

ETYMOLOGIA: gr. mýrioi – dziesięć tysięcy.

AUTARKIA VS. AUTARCHIA

POPRAWNIE: Autarkia to samowystarczalność gospodarcza państwa. Kraj o ambicjach autarkicznych dąży do zaspokojenia wszelkich potrzeb gospodarki, zarówno konsumpcyjnych jak i produkcyjnych, w ramach własnych możliwości. Autarkia może także określać pogląd stoików i cyników, według którego jednostka jest samowystarczalna w dążeniu do szczęścia. Autarchia z kolei to synonim rządów nieograniczonych, władzy absolutnej. Władza najwyższa należy wówczas wyłącznie do jednej osoby, która zarządza wszystkim zgodnie z własnym uznaniem, nie jest kontrolowana przez żadne instytucje zewnętrzne, dokumenty itp.

BŁĘDNIE: Stosowanie wyrazów wymiennie lub na odwrót.

DLACZEGO TAK?: Oba wyrazy pochodzą od greckiego słowa aútarchos oznaczającego osobę samowładną.

REMEDIUM

ZNACZENIE: Inaczej tolerancja (w naukach ekonomicznych).

UŻYCIE: Remedium to inaczej dopuszczalne odchylenie od przepisowych wymiarów, np. wagi czy próby w przedmiotach znormalizowanych, takich jak monety. Przestarzale jako remedium określało się lekarstwo lub środek zaradczy.

PRZYKŁAD: Nawet mając na uwadze remedium, tynf nie spełniał wymogów w kwestii zawartości srebra.

ETYMOLOGIA: łac. remedium – lek.

ALOKACJA VS. ALOKUCJA

POPRAWNIE: Alokacja czyli przemieszczenie zasobów, np. pieniężnych albo czynników produkcji, jest synonimem planowego rozdysponowania czegoś. Alokucja z kolei to inaczej przemówienie, tyrada, oracja. Najczęściej ma charakter napominający lub wzywa do dobrych uczynków.

BŁĘDNIE: Stosowanie wyrazów wymiennie lub na odwrót.

DLACZEGO TAK?: Oba wyrazy pochodzą z łaciny. Alokacja wywodzi się od allocātiō (znaczenie jak wyżej), alokucja z kolei od alloqui – mówić do kogoś.

WARRANT

ZNACZENIE: Dokument często dołączony do akcji lub obligacji.

UŻYCIE: Warrant daje posiadaczowi akcji lub obligacji, do których jest dołączony ograniczone lub nieustające prawo kupna papierów wartościowych lub innych aktywów po ustalonej cenie. Może też dawać prawo do subskrypcji przyszłych emisji obligacji tego samego emitenta.

PRZYKŁAD: Żeby zwiększyć atrakcyjność debiutu giełdowego spółki inwestorom zaoferowane zostały warranty.

ETYMOLOGIA: ang. warrant – znaczenie jak wyżej.