Tag: kulinaria

MISO

ZNACZENIE: Tradycyjny składnik kuchni japońskiej – masa przygotowywana ze sfermentowanego ryżu, jęczmienia i/lub soi.

UŻYCIE: Miso stosuje się jako składnik sosów, past oraz popularnej, również w Polsce, zupy miso (misoshiru). Zupę przygotowuje się na wywarze dashi, najczęściej otrzymywanym z ryb lub alg. Zupa miso jest często podawana na śniadanie, a pije się ją bezpośrednio z miseczek, bez użycia łyżki. Pływające w zupie składniki (tofu, ryby, algi, grzyby, krewetki, etc.) zjada się pałeczkami. Miso jest bogata w składniki odżywcze, m.in. w witaminę K i kwasy nienasycone omega-3 i omega-6.

PRZYKŁAD: Niektóre japońskie knajpy podają zupę miso bez ograniczeń – płacisz raz, dolewasz do woli. Gdybym przychodziła do nich częściej, poszłyby z torbami – misoshiru potrafię pić litrami.

ETYMOLOGIA: jap. 味噌 – znaczenie jak wyżej.

PASCHA

ZNACZENIE: Tradycyjna potrawa wielkanocna pochodzenia rosyjskiego lub ukraińskiego. Przygotowuje się ją z twarogu lub mleka, śmietany, żółtek, cukru, wanilii i bakalii. Ma kształt podobny do ściętej piramidy, symbolizującej grób Chrystusa.

UŻYCIE: W Polsce przygotowywanie paschy szczególnie popularne jest wśród rodzin pochodzących z Kresów. Można ją przygotować w wersji na zimno lub na gorąco. Pascha w symbolice żydowskiej określa święto obchodzone na pamiątkę wyjścia Izraelitów z Egiptu.

PRZYKŁAD: Słowo dnia w końcu doczekało się jednej ze swoich ulubionych potraw – paschy. Będzie się nią objadać aż do poniedziałku włącznie.

ETYMOLOGIA: hebr. pesach – przejście, Pascha.

FONDUE

ZNACZENIE: Wymawiane „fądi”, akcent na „i”; fondue jest tradycyjną potrawą kuchni szwajcarskiej: w dużym, okrągłym naczyniu roztapiany jest ser, przyprawiony białym winem, gałką muszkatołową, białym pieprzem, etc. W tak przyrządzonej ciepłej masie (wciąż podgrzewanej ustawionym pod naczyniem małym palnikiem lub świeczką) macza się kawałki pieczywa nabite na długie widelce.

UŻYCIE: Klasyczne fondue przyrządza się najczęściej z serów ementalera i gruyere. Popularne jest jednak także fondue mięsne – masa serowa zastępowana jest gorącym tłuszczem, a pieczywo – kawałkami mięsa. Na deser można z kolei podać fondue czekoladowe – w czekoladowej masie macza się nabite na widelce owoce.

PRZYKŁAD: Według szwajcarskiej tradycji, gdy kawałek chleba spadnie do sera mężczyźnie – musi on kupić butelkę wina; gdy to samo przydarzy się kobiecie – całuje mężczyznę, siedzącego po jej lewej stronie. Drogie Panie, pomyślcie dwa razy, zanim wybierzecie miejsce przy stole!

ETYMOLOGIA: fr. fondre – roztapiać, odlewać.

TORTILLA

ZNACZENIE: Wymawiane „tortija”; placek, podobny do naleśnika, tradycyjnie przygotowywany z mąki kukurydzianej (tortilla de maiz) lub, rzadziej, pszennej (tortilla de trigo).

UŻYCIE: Tortilla jest w Meksyku tym, czym w Polsce chleb – podaje się ją jako zakąskę. Tortilla jest ponadto głównym składnikiem wielu potraw, np. tacos to małe tortille z farszem; queso fundido – kokilka roztopionego sera, który zawija się w tortille z pszenicy; quesadilla – złożona na pół tortilla zasmażona z serem i/lub szynką, kurczakiem, warzywami, etc. Tortilla jest obecna w kuchni środkowoamerykańskiej od czasów prekolumbijskich. Oprócz kilku wyjątków (enchilada, enfrijolada), tortillę je się ręką. Nie należy mylić tortilli z tortillą españolą (tortillą hiszpańską), która jest grubym omletem z ziemniakami i cebulą.

PRZYKŁAD: Lekko podsmażam tortillę, wkładam w środek ser i szynkę, zginam na pół i czekam aż się wszystko podgrzeje. Na stole podaję pomidora, awokado, sałatę, śmietanę, limonkę – i gotowe! Piątkowy obiad podano do stołu!

ETYMOLOGIA: Nahuatl (język rdzennych mieszkańców centralnego Meksyku) – tlaxcalli; obecną nazwę nadali plackowi hiszpańscy konkwistadorzy, którym przypominał on małą tartę lub ciastko (hiszp. – torta).