BOMBAST


ZNACZENIE: Inaczej patos, emfaza.


UŻYCIE: Przymiotnik ‚bombastyczny’ to synonim napuszenia, pompatyczności, przesady i nadęcia. Mówi się tak o stylu, języku, utworze.


PRZYKŁAD: Nigdy nie radziła sobie z bombastem, a że z racji zawodu na różne gale zapraszana była często, krytycy wytykali jej nieadekwatność stroju. 


ETYMOLOGIA: niem. Bombast – napuszenie.

Kreacja bombastyczna? A może w sam raz na poranny spacer z psem?
Photo by Khaled Ghareeb on Unsplash

SZAPERON


ZNACZENIE: Inaczej przyzwoitka.


UŻYCIE: Szaperon to, prawie już niespotykana, starsza opiekunka towarzysząca młodej kobiecie. Jej obecność była szczególnie ważna w kontaktach damsko-męskich, by o młodej damie nikt nie pomyślał, że jest nieprzyzwoita i z dżentelmentem spotyka się na na tete-a-tete bez przyzwoitki. Także chaperon, wym. [szaperą].


PRZYKŁAD: Chciała w końcu pobyć z lubym sam na sam, jednak jej młodszy brat nie ustawał w byciu samozwańczym szaperonem.


ETYMOLOGIA: fr. chaperon – nakrycie głowy, rodzaj kapturka, noszonego w średniowieczu głównie przez kobiety.

BOMBAST


ZNACZENIE: Inaczej patos, emfaza.


UŻYCIE: Bombastyczny to z kolei synonim napuszenia, pompatyczności, przesady i nadęcia. Mówi się tak o stylu, języku, utworze.


PRZYKŁAD: Nigdy nie radziła sobie z bombastem, przez co zawsze ubierała się nieadekwatnie, żeby nie powiedzieć śmiesznie.


ETYMOLOGIA: niem. Bombast – napuszenie.

PALUDAMENTUM


ZNACZENIE: Rzymski płaszcz wełniany spinany na prawym ramieniu sięgający do kolan lub poniżej łydek.


UŻYCIE: Imperatorzy nosili paludamentum w kolorze purpury, naczelnym wodzom przysługiwał w kolorze szkarłatnym, natomiast oficerom – w kolorze białym. Żołnierze nosili paludamentum z grubej wełny naturalnego koloru. Paludament to z kolei udrapowana materia nad sceną, tworząca jej sklepienie, sufit.


PRZYKŁAD: Nie mając pomysłu za kogo przebrać syna na bal przebierańców, zarzuciła i udrapowała mu starą zasłonę mówiąc: „masz paludamentum, jesteś Cezarem”.


ETYMOLOGIA: łac. paludamentum – znaczenie jak wyżej.

FUROSHIKI


ZNACZENIE: Wym. [furosziki]; chusta do owijania, pakowania i przenoszenia różnego rodzaju przedmiotów.


UŻYCIE: Furoshiki to chusta tradycyjnie popularna w Japonii. Może być wykonana z różnych typów tkanin, np. z jedwabiu, bawełny czy nylonu. Nie istnieje jeden standardowy rozmiar furoshiki – spotykane są tkaniny o wielkości dłoni oraz prześcieradła. W okresie powojennym na skutek wprowadzenia reklamówek zmniejszyła się liczba używających ją osób, jednak obecnie obserwowany jest wzrost zainteresowania oraz wykorzystywania tej chusty w zastępie reklamówek, w ramach ochrony środowiska.


PRZYKŁAD: Poszła na zakupy z furoshiki, przy kasie usłyszała co myślą o niej stojący w kolejce ludzie, którym nie spodobał się japoński wynalazek.


ETYMOLOGIA: Nazwa wywodzi się od materiału używanego niegdyś w łaźniach publicznych w Japonii, w który zawijane były mokre ręczniki oraz ubrania (słowo furo oznacza łaźnię, zaś shiki rozłożenie).

DESSOUS


ZNACZENIE: Wym. [desu], akcent na ‚u’; bielizna damska (przestarzale lub żartobliwie).


UŻYCIE: Dessous to komplet dziennej bielizny damskiej lub jego część. Najczęśniej określenie to stosowało się do nazwania „spodu” noszonego pod suknią.


PRZYKŁAD: Ona w prezencie dostała haftowane dessous, on otrzymał ineksprymable.


ETYMOLOGIA: fr. dessous – pod spodem.

DEKATYZACJA


ZNACZENIE: Poddawanie tkanin specjalnemu procesowi, który sprawia że nie mną się one, ani nie kurczą.


UŻYCIE: Dekatyzacja polega na poddawaniu tkanin działaniu gorącej wody (ok. 60° C), pary wodnej i zimnej wody, mającemu doprowadzić do skurczenia się włókien i stabilizacji ich wymiarów. Ma to na celu uniknięcie zbiegania się tkaniny i jej mięcia się w czasie jej użytkowania.


PRZYKŁAD: Nienawidziła prasować; starała się kupować ubrania tylko z dekatyzowanych tkanin, mimo wszystko nie mogła jednak pozbyć się żelazka.


ETYMOLOGIA: fr. décatir – pozbawić tkaninę połysku.

MARENGO


ZNACZENIE: Kolor ciemnoszary.


UŻYCIE: Marengo to kolor nieco jaśniejszy od grafitowego. To również gruba wełniana tkanina używana do szycia np. płaszczy. Marengo to także imię słynnego konia, jakiego Napoleon dosiadał m.in. w zwycięskiej bitwie pod Marengo (1800 r.). W jej wyniku Austriacy wycofali się z Włoch. Wyraz jest nieodmienny.


PRZYKŁAD: Na dzisiejszą przejażdżkę ubrała się w tonacji marengo.


ETYMOLOGIA: Od nazwy miasta Marengo we Włoszech.