Tag: technologiczne

DIAPOZYTYW

ZNACZENIE: Inaczej slajd.

UŻYCIE: Diapozytyw to pozytywowy obraz naniesiony na materiał przezroczysty lub wytworzony w jego wnętrzu. Aby móc go obejrzeć lub wykorzystać do innych celów niezbędne jest użycie światła przechodzącego. Najczęściej diapozytywy występują w postaci błon fotograficznych. Diapozytyw uzyskuje się kopiując go z negatywu lub wykonując zdjęcie na fotograficznym materiale odwracalnym. Także przezrocze.

PRZYKŁAD: Mimo wszechobecnej fotografii cyfrowej zdecydowała, że zdjęcia z wakacji zrobi na diapozytywach, a później będzie je oglądać na starym rzutniku.

ETYMOLOGIA: gr. diá – przez + łac. positivus – oparty.

TEU

ZNACZENIE: Akronim oznaczający jednostkę pojemności używaną często w odniesieniu do portów i statków. Jest ona równoważna objętości kontenera o długości 20 stóp.

UŻYCIE: Nazwa jednostki miary pochodzi od standardowego kontenera o wymiarach 20 × 8 × 8,5 stopy, czyli 6,10 × 2,44 × 2,59 metra lub mniej więcej 39 m3. Kontenery takie były w powszechnym użyciu od lat 60. XX wieku. Obecnie standardem są kontenery dwukrotnie dłuższe i czasem za jednostkę przeliczeniową przyjmuje się tzw. FEU, czyli forty-feet equivalent unit, równoważną 2 TEU.

PRZYKŁAD: Podjęli decyzję o przeprowadzce. Żeby zapakować wszystko co chcieliby zabrać, będą potrzebować co najmniej kontenera TEU.

ETYMOLOGIA: ang. twenty-feet equivalent unit – znaczenie jak wyżej.

RESURS VS RESURSA VS RESURSY

POPRAWNIE: Resurs to ustalona teoretycznie lub doświadczalnie miara zdolności użytkowej urządzenia, wyrażona w odpowiednich dla tego urządzenia jednostkach. Przyjmuje się, że w tym okresie zagwarantowane jest bezpieczeństwo i sprawność eksploatacji. Przeważnie resurs określa się w godzinach pracy urządzenia. Dla pojazdów resurs określany jest „przebiegiem”, czyli liczbą przejechanych kilometrów. Natomiast dla statków powietrznych resurs określa się w godzinach bądź latach. Resursa to z kolei dawne określenie klubu towarzyskiego (np. kupców czy obywateli ziemskich), albo lokal takiego klubu. Resursy to natomiast środki zaradcze, zasoby pieniężne.

BŁĘDNIE: Stosowanie wyrazów wymiennie lub na odwrót.

DLACZEGO TAK?: Wyrazy pochodzą od fr. ressources oznaczającego środki, zasoby.

HAPTYCZNY

ZNACZENIE: Inaczej dotykowy.

UŻYCIE: Cechy haptyczne (dotykalne) obiektów odnosić się mogą, oprócz związanych z nimi sił, wibracji bądź ruchów, także do innych ich właściwości materialnych, np. do porowatości. Zastosowanie technologii haptycznej spotykane jest np. w robotyce, w zaawansowanych systemach sterowania maszynami, a także w systemach sterowania konsolami gier komputerowych.

PRZYKŁAD: Odmianą zastosowania rozwiązań haptycznych są wypukłe oznaczenia końca peronów czy chodników, szczególnie przydatne dla osób niewidomych.

ETYMOLOGIA: gr. haptikos – dotyk.

WERK

ZNACZENIE: Inaczej wnętrze zegarka.

UŻYCIE: Termin werk dawniej był używany w odniesieniu do różnych maszyn. Dziś jest zarezerwowany dla zegarmistrzostwa, głównie określając mechanizmy zegarków mechanicznych.

PRZYKŁAD: Zepsuł mu się werk, więc spóźnił się na spotkanie.

ETYMOLOGIA: niem. Werk – mechanizm.

KAFAR

ZNACZENIE: Urządzenie do wbijania w grunt pali fundamentowych.

UŻYCIE: Kafar działa w ten sposób, że za pomocą wciągarki podnosi blok żeliwny lub stalowy (babę kafarową) wzdłuż prowadnic wieży kafarowej, a potem puszcza go swobodnie na wbijany pal, do 20 razy na minutę. Potocznie kafar to osoba o nieprzeciętnej muskulaturze.

PRZYKŁAD: We wsi Kafar w woj. łódzkim mieszka kafar, który swojej muskulatury dorobił się pracując przy obsłudze kafara.

ETYMOLOGIA: niem. Keffer – znaczenie jak wyżej.

MARTEN

ZNACZENIE: Rodzaj pieca hutniczego.

UŻYCIE: Piec martenowski (inaczej marten) jest najczęściej używany do wytapiania stali. Otrzymywana w nim stal jest lepsza od tej z konwertorów, ponieważ zawiera mniej fosforu i siarki. Wbrew pojawiającym się czasem informacjom, popularne buty Dr Martens (martensy) nie są powiązane z martenowskim piecem – wynalazł je w połowie XX w. niemiecki lekarz Klaus Märtens.

PRZYKŁAD: Założył martensy i pojechał na zwiedzanie martenów.

ETYMOLOGIA: Od nazwiska francuskiego metalurga, Pierre’a Martin (1824-1915), który opracował technologicznie proces wytapiania stali w piecu regeneratorowym.

BLUE BOX

ZNACZENIE: Technika obróbki obrazu polegająca na zamianie jednolitego tła na dowolny obraz.

UŻYCIE: Blue box to technika stosowana w telewizji i filmie zgodnie z którą aktorów czy prezenterów pogody umieszcza się w komputerowo generowanym środowisku. Kolor tła to zazwyczaj niebieski lub zielony, ponieważ te są uważane za najmniej podobne do koloru skóry. W praktyce, np. przy kręceniu filmów science-fiction kręcenie scen nie odbywa się w kosmosie, a w niebieskim studiu. Obraz jest doklejany do aktorów dopiero później, przy obróbce materiału. Blue box określany jest także jako bluescreen, greenscreen lub chroma key. Osoba, która bierze udział w nagraniu z użyciem blue boksa, nie może mieć ubrań w podobnym kolorze, co tło, ponieważ zostaną one zastąpione przez alternatywny obraz.

PRZYKŁAD: W blue boksie, niczym Wojtek Mann jako pogodynka.

ETYMOLOGIA: ang. blue box – niebieskie pudełko.

PRESTAFON VS. PRESTACJE

POPRAWNIE: Prestafon to telefon, którym połączenie uzyskuje się nie przez nakręcenie tarczy, ale przez naciskanie guzików z cyframi od 0 do 9. Prestacje z kolei to, w dawnej Polsce, powinności poddańcze chłopów.

BŁĘDNIE: Stosowanie wyrazów wymiennie lub na odwrót.

DLACZEGO TAK?: Prestafon wywodzi się od włoskiego presto, czyli szybko, bowiem naciskając klawisze dzwoni się znacznie szybciej, niż wybierając numer na tarczy. Prestacje pochodzą natomiast z łaciny: praestare, czyli ręczyć, wykonywać, płacić, dawać.

KEVLAR

ZNACZENIE: Rodzaj niepalnego włókna sztucznego bardzo wytrzymałego na rozciąganie (patrz zdjęcie poniżej).

UŻYCIE: Kevlar to materiał, z którego produkowane są włókna stosowane m.in. w kamizelkach kuloodpornych, kaskach i hełmach ochronnych, trampolinach, wewnętrznych powłokach nart, rakiet tenisowych i kajaków, a nawet częściach pancerza lotniskowców. Kevlar jest także wykorzystywany w celu zwiększenia wytrzymałości na złamanie i rozciąganie w kablach światłowodowych. W turystyce znalazł zastosowanie przy ochronie szczególnie narażonych na uszkodzenia mechaniczne elementów obuwia i odzieży. Jest niepalny, odporny na zużycie i nie przewodzi prądu elektrycznego. Przy tej samej masie jest pięciokrotnie wytrzymalszy od stali.

PRZYKŁAD: Wybierali się na zdobycie ośmiotysięczników, więc dokładnie sprawdzali z czego wyprodukowany jest każdy kupowany przez nich specjalistyczny sprzęt i odzież. Większość w choć niewielkim stopniu składała się z kevlaru.

ETYMOLOGIA: Kevlar jest nazwą handlową firmy DuPont, która wynalazła go w 1965 r.